Podstawy gleboznawstwa i nawożenia roślin zielarskich 04-ZIF-PGNZ-SP2
Wykłady:
Gleba jako układ trójfazowy, czteroskładnikowy i podłoże dla roślin oraz środowisko życia mikroorganizmów mezo i makrofauny. Funkcje gleby w ekosystemie. Kryteria podziału gleb: gleby mineralne, organiczne, organiczno-mineralne. Powstawanie gleb, procesy glebotwórcze, czynniki glebotwórcze, skały macierzyste gleb, minerały skało i glebotwórcze, morfologia profilu glebowego.. Wpływ składu granulometrycznego gleb na cechy użytkowe. Swoiste i nieswoiste substancje organiczne, budowa koloidalna próchnicy, rola próchnicy w glebach. Odczyn gleb, przyczyny i skutki zakwaszania gleb. Alkalizacja gleb. Rola wapnia w glebach. Właściwości sorpcyjne gleb. Woda w glebie, siły wiązania w glebie i dostępność dla roślin. Żyzność, urodzajność, zasobność i produkcyjność gleb. Właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb jako wyznacznik produkcji zielarskiej. Ogólne zasady współczesnego rolnictwa zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju. Źródła i rola materii organicznej w agrosystemach. Zawartość, źródła, przemiany oraz procesy prowadzące do uruchamiania, immobilizacji i strat makro- i mikroskładników w glebach użytkowanych rolniczo. Fizjologiczna rola makro - i mikroskładników. Potrzeby pokarmowe i nawozowe roślin zielarskich. Ogólne zasady racjonalnego nawożenia roślin w aspekcie uwarunkowań ochrony środowiska. Kryteria jakości roślin zielarskich i innych gatunków o działaniu leczniczym. Nawożenie na tle innych czynników agrotechnicznych determinujących wielkość i jakość plonu roślin zielarskich. Asortyment i właściwości nawozów mineralnych, naturalnych, organicznych, regulatorów odczynu gleb oraz biostymulatorów. Nowoczesne technologie nawożenia roślin zielarskich, uwzględniające wyróżniki prozdrowotnej jakości plonu i wymogi ochrony środowiska. Nawożenie jednorocznych i wieloletnich roślin zielarskich. Współrzędna uprawa ziół i specyfika ich nawożenia. Nawożenie roślin zielarskich w alternatywnych systemach rolnictwa. Efektywność i opłacalność nawożenia ziół. Zasady Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej w odniesieniu do nawożenia roślin zielarskich. Aspekty prawne stosowania nawozów mineralnych i naturalnych w agrotechnice roślin zielarskich.
Ćwiczenia:
Uziarnienie gleby. Próchnica w glebie. Kwasowość i określanie potrzeb wapnowania gleb. Właściwości sorpcyjne gleb. Opracowanie optymalnych podłoży dla roślin zielarskich w oparciu o właściwości fizyczne i chemiczne gleb. Oznaczanie składu chemicznego obornika, gnojowicy. Ustalenie dawki i terminu stosowania nawożenia naturalnego, obliczanie ilości wprowadzonego N, P i K z wyliczoną dawką nawozów na podstawie uzyskanych wyników, zgodnie z zaleceniami dyrektywy azotanowej. Oznaczanie zawartości przyswajalnych form wybranych makro- i mikroelementów w glebie. Klasyfikacja gleb do odpowiedniej klasy zasobności oraz ustalanie potrzeb nawozowych na podstawie uzyskanych wyników. Oznaczanie składu chemicznego nasion, liści oraz ziela i ocena ich jakości. Określanie potrzeb pokarmowych badanych roślin zielarskich. Zapoznanie z asortymentem nawozów dolistnych i wieloskładnikowych.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Sudent zna podstawową terminologię dotyczącą gleby. Posiada podstawową wiedzę o środowisku glebowym i zróżnicowaniu przestrzennym pokrywy glebowej. Zna
i rozumienie mechanizmy powstawania gleb. Ma podstawową wiedzę w zakresie nawożenia roślin zielarskich dostosowaną do środowiska przyrodniczego, środków produkcji stosowanych w rolnictwie oraz jakości produktów zielarskich. Potrafi zdefiniować i ocenić wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych (nawożenie) na wielkość i jakość plonu roślin zielarskich oraz na stan środowiska glebowego. Studiujący zna czynniki środowiskowe kształtujące zasobność, żyzność i urodzajność gleb, ich przydatność agrotechniczną oraz podstawowe metody i narzędzia stosowane w ich określaniu. Ma wiedzę na temat wpływu nawożenia roślin zielarskich na jakość ich plonu i właściwości gleby. Zna systemy zapewnienia jakości i bezpieczeństwa na polowym etapie produkcji ziół. Potrafi pobierać próbki oraz posługiwać się metodami stosowanymi w opisie profilu glebowego i na tej podstawie określić typ, podtyp, rodzaj i gatunek gleby w terenie, nadać klasę bonitacyjną oraz ustalić kompleks rolniczej przydatności gleby. Student potrafi wykorzystać metody, technikę i oprogramowanie informatyczne do pozyskiwania wiedzy oraz oceny warunków produkcji roślin zielarskich. Potrafi obserwować i interpretować warunki i zjawiska przyrodnicze w powiązaniu z jakością ziół i wnioskować o ich leczniczym wykorzystaniu. Zna czynniki i zjawiska determinujące wielkość i jakość produkcji zielarskiej. Potrafi wykorzystać znajomość zasad nawożenia oraz ogólnej technologii uprawy roli i roślin w celu optymalizacji produkcji zielarskiej i zakładania ogrodów roślin zielarskich. Potrafi zastosować podstawowe metody analizy właściwości fizycznych, fizykochemicznych i chemicznych gleb oraz przeprowadzić interpretację uzyskanych wyników w kierunku potrzeb nawozowych (uziarnienie, pH, zawartość próchnicy, węglanów, właściwości sorpcyjne, gęstość, porowatość, struktura). Student umie przeprowadzić analizę procesów zachodzących w glebie oraz interpretuje zjawiska wpływające na wielkość i jakość produkcji zielarskiej i stanu środowiska przyrodniczego. Posiada umiejętność optymalizowania nawożenia roślin zielarskich i innych gatunków o właściwościach leczniczych. Potrafi podejmować prawidłowe decyzje dotyczące produkcji zielarskiej w określonych warunkach gospodarstwa rolnego. Wykazuje związek pomiędzy właściwościami surowców zielarskich a metodami ich produkcji. Umie ocenić złożoność i wieloczynnikowość środowiska glebowego, zdaje sobie sprawę z ryzyka wprowadzanych w nim zmian, w szczególności z prowadzonej działalności rolniczo-zielarskiej. Jednocześnie ma przekonanie o konieczności prowadzenia działalności rolniczo-zielarskiej i jej optymalizacji mając na uwadze zarówno dbałość o wielkość produkcji jak i stan środowiska. Jest wytrwały i sumienny, potrafi pracować samodzielnie oraz stanowić część zespołu lub go organizować. Absolwent potrafi ocenić skutki ekologiczne prowadzonej działalności rolniczej. Jest przygotowany do prowadzenia prac związanych z oceną stanu środowiska glebowego oraz rozwiązywaniem problemów ograniczających tempo i wielkość produkcji roślinnej spowodowanych zaburzeniami w tym środowisku. Jest gotów do oceny skutków wykonywanej działalności rolniczo - zielarskiej, dla środowiska. Ma świadomość konieczności ciągłego dokształcania i doskonalenia w zakresie zielarstwa i fitoterapii oraz krytycznej oceny posiadanej wiedzy.
Literatura
Literatura podstawowa:
Mocek A. 2015. Gleboznawstwo. Wydanie I. PWN. Warszawa.
Mocek A., Drzymała S., Maszner P. 2000. Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR, Poznań.
Zawadzki S.: Podstawy gleboznawstwa. PWRiL. Warszawa, 2002.
Andrzejewska J. i Pisulewska E. 2019. Uprawa roślin zielarskich. Wyd. Uczelniane UTP w Bydgoszczy.
Kołodziej B. (red), 2010. Uprawa ziół. PWRiL.
Rumińska A., Suchorska K., Węglarz Z. 1985. Rośliny lecznicze i specjalne. Podstawy agrotechniki. SGGW-AR, Warszawa.
Grzebisz W. Nawożenie roślin uprawnych. Podstawy nawożenia. Cz. I. 2008. PWRiL.
Grzebisz W. Nawożenie roślin uprawnych. Nawozy i systemy nawożenia. Cz. II. 2008. PWRiL.
Literatura uzupełniająca:
Namieśnik J., Łukasiak J., Jamrógiewicz Z.1995. Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. PWN. Warszawa.
Źródła internetowe według wyboru studenta.
Monografie, podręczniki, artykuły naukowe i inne opracowania dotyczące agrotechniki ziół – według uznania.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: