Toksykologia 04-ZIF-ZRL-TKS-SP5
Wykład i ćwiczenia z przedmiotu Toksykologia mają za zadanie dostarczyć wiedzę dotyczącą charakterystyki toksykologicznej wybranych związków chemicznych, a w tym obecnych w roślinach i preparatach roślinnych o właściwościach leczniczych. Treści programowe wykładów oraz ćwiczeń dotyczą podstawowych pojęć toksykologicznych (m.in. trucizna, zatrucie), wpływu czynników fizyko-chemicznych i biologicznych na działanie trucizn, mechanizmów działania toksycznego substancji chemicznych, skutków działania substancji toksycznych. Ponadto, celem nauczania przedmiotu Toksykologia jest wyposażenie studenta w wiedzę z zakresu zagadnień dotyczące interakcji substancji toksycznych z lekami oraz roli ustrojowych układów metabolicznych, głównie enzymów mikrosomalnych, w biotransformacji substancji chemicznych i wpływ tych procesów na efekty toksycznego działania ksenobiotyków. Program zawiera również zagadnienia związane z toksycznymi składnikami roślin, substancjami toksycznymi mającymi zastosowanie w terapiach roślinnych, tolerancją i uzależnieniami lekowymi, zatruciami lekami oraz oceną narażenia zawodowego. Wiedza i umiejętności wymienione powyżej są niezbędne dla prawidłowej realizacji tematyki zajęć z przedmiotu Toksykologia.
Zakres tematów realizowanych w ramach przedmiotu Toksykologia obejmuję:
Wykłady:
1. Cele i zadania toksykologii.
2. Pojęcia: trucizny, zatrucia.
3. Wpływ czynników fizyko-chemicznych i biologicznych i na działanie trucizn.
4. Los związków toksycznych w organizmie.
5. Mechanizmy działania toksycznego substancji chemicznych.
6. Zależność pomiędzy dawką a działaniem toksycznym.
7. Skutki działania substancji toksycznych.
8. Działania niepożądane leków i zagrożenia wynikające z ich nadużywania.
9. Tolerancja i uzależnienie lekowe.
10. Działania niepożądane wybranych leków.
11. Podstawy toksykologii środowiskowej.
12. Toksykologiczna ocena jakości surowców i preparatów roślinnych.
13. Trucizny najczęściej występujące w środowisku (pestycydy, metale ciężkie, pary, gazy, rozpuszczalniki, tworzywa sztuczne).
14. Ocena toksyczności substancji chemicznych (toksykometria).
15. Metody jakościowe i ilościowe detekcji związków toksycznych.
16. Ustawodawstwo toksykologiczne.
Ćwiczenia:
1. Cele i zadania analizy toksykologicznej. Tok postępowania przy poszukiwaniu nieznanej trucizny.
2. Metody izolacji substancji toksycznych z kosmetyków (metoda SPE). Wykrywanie niektórych trucizn organicznych (metodą HPLC i TLC).
3. Metody szybkiego wykrywania niektórych substancji toksycznych w preparatach roślinnych.
4. Oznaczanie zawartości związków toksycznych w preparatach roślinnych metodami instrumentalnymi.
5. Oznaczanie kwasu delta-aminolewulinowego w moczu jako wskaźnika narażenia na ołów.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zna losy ksenobiotyków w ustroju (wchłanianie, dystrybucja, biotransformacja, reakcje I i II fazy, inhibicji i indukcji enzymów mikrosomalnych, posiada wiedzę związaną z toksykologią szczegółową w tym między innymi z działaniem toksycznym wybranych leków i substancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych i organicznych, zna zasady właściwego doboru materiału do badań i wykonywania analiz toksykologicznych, a także planowania i prowadzenia badań toksykometrycznych. Zna metody analizy toksykologicznej dotyczące wykrywania i oznaczania ksenobiotyków w surowcach i preparatach roślinnych,
potrafi przeprowadzić izolację ksenobiotyku z preparatu roślinnego i wybrać odpowiednią metodę ich identyfikacji oraz oznaczania ilościowego, potrafi zastosować metody analizy toksykologicznej dotyczącej wykrywania i oznaczania ksenobiotyków w materiale biologicznym oraz próbkach środowiskowych, potrafi interpretować wyniki badań toksykologicznych, ma świadomość poziomu swojej wiedzy i związanych z nią umiejętności oraz rozumie konieczność ciągłego dokształcania się i rozwoju umiejętności zawodowych, ma świadomość potencjalnych zagrożeń toksykologicznych, promuje postawę prozdrowotną i proekologiczną.
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Seńczuk W: Toksykologia współczesna. PZWL, Warszawa 2006, 2012.
2. Piotrowski JK: Podstawy toksykologii. WNT, Warszawa, 2006.
3. Mutschlera E: Farmakologia i toksykologia. MedPharm, 2010.
Literatura uzupełniająca:
1. Flangan RJ, Taylor A, Watson ID, Whelpton R: Fundamental of analytical toxicology. JohnWhiley & Sons, Chichester 2007.
2. Bogdanik T: Toksykologia kliniczna, PZWL, Warszawa 1988.
3. Brandys J: Toksykologia - wybrane zagadnienia. Wyd. UJ, Kraków 1999.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: